مریم میرزا خانی؛ زنی که برای تغییر تاریخ آمده بود
مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۶ در تهران متولد شد. روز تولد مریم میرزاخانی از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی در جهان «روز جهانی زن در ریاضیات» نامگذاری شده است.
مریم در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ شد و در این سال به عنوان نخستین دانش آموز ایرانی نمره کامل را به‌دست آورد. وی نخستین دانش‌آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت. در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد گرفت. مریم از شهریور سال ۱۳۸۷ در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشته ریاضیات بود.
مریم میرزاخانی نابغه ریاضی روز ۱۵ژوئیه ۲۰۱۷ (۲۳ تیر ۱۳۹۶) به دلیل بیماری سرطان در یکی از بیمارستان‌های آمریکا درگذشت.
نهاد زنان سازمان ملل در سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) به معرفی هفت دانشمند زن تأثیرگذار در دنیا پرداخت که نام مریم میرزاخانی نابغه ریاضی را در میان ۷زن تأثیرگذار در دنیا قرار دارد.
میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها برنده مدال فیلدز شد، که بالاترین جایزه در ریاضیات است.
در چهارم نوامبر ۲۰۱۹ بنیاد جایزه بریکترو اعلام کرد که جایزه جدیدی به نام جایزه «مریم میرزاخانی مرزهای نو» را ایجاد کردند که به زنان پیشتاز در علم ریاضی تقدیم خواهد شد. این جایزه مبلغ ۵۰هزار دلار هر ساله به زنان ریاضیدان تازه کار که دکترای خود را دو سال قبل از تقدیم جایزه گرفته اند پرداخت می شود.
در ۸ مارس ۲۰۲۰ و به مناسبت روز جهانی زن، نام مریم میرزاخانی دانشمند ایرانی به پیشنهاد دانشجویان دانشگاه فنی برلین بر یکی از خیابان های این شهر گذاشته شد.
مریم میرزا خانی؛ زنی که برای تغییر تاریخ آمده بود
به افتخار پروفسور مریم میرزاخانی کتابخانه اصلی دانشکده ریاضیات شریف به نام او نامگذاری شده است.
نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا مریم میرزاخانی را به عنوان یکی از ده ذهن جوان برگزیده سال ۲۰۰۵ معرفی و از وی تجلیل کرد.
مریم در کنار توانمندی علمی و ذهنی، الگوی فروتنی و انسان دوستی، سادگی، تواضع و سایر خلقیات نیکو بود
مریم در کنار توانمندی علمی و ذهنی، الگوی فروتنی و انسان دوستی، سادگی، تواضع و سایر خلقیات نیکو بود که از وی یک انسان به تمام معنی ساخته بود. وی با یک ریاضیدان اهل چک ازدواج کرده بود و از او یک دختر به نام آناهیتا به جا مانده است.
او مانند صدها و هزاران مغز متفکر و اندیشمند ایرانی، به دلیل وجود یک حاکمیت ضد علم و اندیشه و پیشرفت،از ایران مهاجرت کرده بود و توانایی شگرف فکری‌اش را نتوانست در خدمت به مردمش به کار بگیرد.
اینک در سومین سال فقدان او، هم جامعه علمی جهان سوگوار است وهم مردم مصیبت‌زده ایران که در مصاف با بیماری وگرسنگی، فرزندانش را در کنار خود ندارد.
