از آنجا که جریان تکامل همیشه متضمن پیشرفتهای عینی، مادی و محسوس است، لذا برای تسریع جریان اصلی، همیشه از یکسری مکانیزمهای جنبی استفاده می‌شود که نقش واسطه یا میانجی دارند، به این عوامل »کاتالیزور« یا »معینعمل« گویند. اینها مواد مخصوصی هستند که در هر مرحله، با ترتیب و شکل خاص خودشان، به‌ویژه در جریان تکامل آلی و جانوری مربوط به حیات، خاصیت تسریع کنندگی دارند و ً ضمنا و ً عینا، خاصیت سمت دهندگی هم دارند. به اینها مددکار یا معین عمل می‌گوییم...شیر را در نظر بگیریم. اگر شیر را ننوشیم و بخواهیم چیز دیگری از آن درست کنیم، راههای مختلفی در مقابلش است، می‌تواند به ماست، پنیر، لبنیات مختلف و... تبدیل شود. یعنی هم استعداد و پتانسیل درونی تبدیل شدن به ماست، هم به پنیر و... را دارد، ولی مسأله این است که به کدام راه برود و به کدامیک از چیزهایی که گفتیم، تبدیل شود؟ کدام آمادگی درونی بارز شود؟ می‌دانیم این امر، بسته به چیزی است که ً اصطلاحا به آن »مایه« می‌گوییم. فرض کنید اسم آن »مایه« را ـ حتی با مسامحه ـ »کاتالیزور« یا به‌معنای اعم »معین عمل« بگذاریم. بنابراین شیر امکانات متفاوتی برای تغییر و تبدیل دارد، ولی با وارد شدن مایهٔ ماست تمام واکنش‌های درون شیر، در جهت تبدیل به ماست شکل گرفته و به‌سرعت به ماست تبدیل شد....
